Ταινίες εναντίον σειρών

Εδώ και πολύ καιρό βομβαρδίζομαι από φίλους με πληροφορίες και προτάσεις για «εξαιρετικές

σειρές» που «δεν πρέπει να χάσω». Προσπάθησα να δω κάποιες από αυτές, αλλά απογοητεύτηκα οικτρά για διάφορους λόγους. Ως φίλος του κινηματογράφου, προβληματίστηκα πολύ σχετικά με το τι είναι αυτό που βρίσκω στις ταινίες, αλλά όχι σε ένα είδος τόσο παρόμοιο. Χωρίς να θέλω να γενικεύσω – σίγουρα θα υπάρχουν και εξαιρετικές σειρές – νομίζω ότι αυτές οι τελευταίες απέχουν πολύ από το επίπεδο του κινηματογράφου συνολικά ως μέσου, γιατί βέβαια υπάρχουν και πολλές κακές ή μέτριες ταινίες.

Κατ’ αρχάς, φοβάμαι πως με τις τηλεοπτικές σειρές ο έλεγχος του προϊόντος περνάει πια ολοκληρωτικά στα χέρια των παραγωγών, οι οποίοι απαλλάσσονται από το βάρος των «απαιτητικών» και «ιδιότροπων» δημιουργών τους οποίους μπορούν πλέον να αλλάζουν κατά το δοκούν με πειθήνιους διεκπεραιωτές. Είναι τυχαίο που κανείς ποτέ δεν μου ανέφερε όνομα σκηνοθέτη προτείνοντάς μου μια σειρά; Ότι οι σκηνοθέτες συχνά αλλάζουν από επεισόδιο σε επεισόδιο; Ότι πολλές φορές πρέπει να κάνεις ολόκληρη διαδικτυακή έρευνα για να ανακαλύψεις ποιος σκηνοθέτησε την τάδε ή τη δείνα σειρά;

Chinatown

Είναι πλέον προφανές ότι με τις σειρές η λογική του κέρδους έχει επικρατήσει πλήρως. Όχι ότι ο κινηματογράφος δεν διέπεται ποτέ από αυτή, αλλά τα κινηματογραφικά στούντιο επιτρέπουν κάποια σχετική ελευθερία σε δημιουργούς έχοντας πιθανόν μια κουλτούρα διαφορετική από τους στυγνούς τηλεοπτικούς παραγωγούς που μετρούν τα πάντα με μερίδια τηλεθέασης και διαφημιστικής πίτας. Εδώ πιθανότατα έχουμε την εξαφάνιση της έννοιας του δημιουργού-σκηνοθέτη.

Μάλιστα οι σειρές υπακούν σε μια διαφορετική λογική, ξένη προς τον κινηματογράφο, κάτι που επηρεάζει και τον τρόπο που είναι δομημένες: πολλές φορές, κάθε κάποια λεπτά κλείνει μία σεκάνς ώστε να πέφτουν διαφημίσεις. Άλλες, με διάφορα τεχνάσματα η πλοκή γίνεται λάστιχο για να μπορέσει να συνεχιστεί η σειρά μέχρι να αρχίσει να φθίνει η θεαματικότητά της. Αντίθετα, η κινηματογραφική ταινία έχει μεγαλύτερη αυτοτέλεια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπακούει σε κάποιες δικές της συμβάσεις [πχ. περιορισμένη διάρκεια].

Game of Thrones

Επιπλέον, ο κινηματογράφος έχει διαπαιδαγωγήσει ένα κοινό που είναι σαφώς πιο μυημένο και απαιτητικό από τους τηλεθεατές και κατ’ επέκταση τους θεατές σειρών. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα όταν παρακολουθείς ακόμη και την πιο καλοφτιαγμένη σειρά, αφού αποφεύγονται συχνά τα τυχόν «βαθιά» νοήματα που πιθανότατα δεν αγγίζουν τους εθισμένους στην εύκολη τηλεοπτική διασκέδαση.

Ένας άλλος λόγος που οι τηλεοπτικές σειρές κερδίζουν σήμερα πόντους είναι επειδή ταιριάζουν με τον σύγχρονο, απομονωμένο, ατομικό τρόπο ζωής μας. Αν ο κινηματογράφος απαιτεί βραδινή έξοδο και κοινωνικοποίηση, η σειρά χρειάζεται θεατές κλεισμένους στο σπίτι που θα προσδοκούν συνέχιση των επεισοδίων στο διηνεκές για να μην υποφέρουν από σύνδρομο στέρησης.

Vertigo

Σίγουρα το θέμα χρήζει περαιτέρω ανάλυσης και δεν μπορεί να εξαντληθεί σε ένα τόσο σύντομο άρθρο. Ωστόσο, προσωπικά, θα ήθελα να δηλώσω την πεποίθησή μου πως όσο και να ανέβει το επίπεδο ποιότητας των σειρών, δεν μπορεί να μας δώσει αριστουργήματα σαν αυτά που κατά καιρούς μας δίνει ο κινηματογράφος.