Η απλή τέχνη του φόνου - Ρέιμοντ Τσάντλερ

Ρέιμοντ Τσάντλερ

Ο Ρέιμοντ Τσάντλερ είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Στα μυθιστορήματά του πρωταγωνιστεί ο ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου. Το εξαιρετικό δοκίμιό του Η απλή τέχνη του φόνου πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Atlantic Monthly το 1944. Θεωρείται σταθμός στη θεωρία της αστυνομικής λογοτεχνίας. Το παρακάτω απόσπασμα (σε δική μου μετάφραση) είναι στο τέλος του δοκιμίου και μιλά για τον ρόλο του ντετέκτιβ στο αστυνομικό μυθιστόρημα (κατ' επέκταση και στο φιλμ νουάρ).

Ντικ Πάουελ - Μάρλοου

"Σε οτιδήποτε μπορεί να αποκληθεί τέχνη υπάρχει το στοιχείο της λύτρωσης. Μπορεί να είναι γνήσια τραγωδία, αν έχει την απαραίτητη ποιότητα, και μπορεί να είναι έλεος και ειρωνεία, μπορεί και το τραχύ γέλιο του δυνατού άντρα. Αλλά σε τούτους τους κακούς και βίαιους δρόμους πρέπει να βαδίσει ένας άντρας που δεν είναι κακός ο ίδιος , που δεν τον αγγίζει ούτε η βρωμιά του κόσμου ούτε ο φόβος. Ο ντετέκτιβ σε μια τέτοια ιστορία πρέπει να είναι ένας τέτοιος άντρας. Είναι ο ήρωας, είναι τα πάντα. Πρέπει να είναι ολοκληρωμένος άνθρωπος, απλός και μαζί ασυνήθιστος άνθρωπος. Πρέπει να είναι, για να χρησιμοποιήσω μια πολυκαιρισμένη έκφραση, άνθρωπος της τιμής, ενστικτώδικα, αναπόφευκτα, χωρίς να το σκέφτεται, και σίγουρα χωρίς να το λέει. Πρέπει να είναι ο καλύτερος άνθρωπος σ' αυτό τον κόσμο και αρκετά καλός για οποιονδήποτε κόσμο. Δεν με πολυνοιάζει η ιδιωτική του ζωή - δεν είναι ούτε ευνούχος, ούτε σάτυρος. Νομίζω πως θα μπορούσε να ξελογιάσει μια δούκισσα και είμαι σίγουρος πως δεν θα "χαλούσε" ποτέ μια αθώα κοπέλα. Αν είναι άνθρωπος της τιμής σε ένα πράγμα, είναι σε όλα.

Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ - Μάρλοου

Είναι σχετικά φτωχός, αλλιώς δεν θα γινότανε ποτέ ντετέκτιβ. Είναι απλός άνθρωπος, αλλιώς δεν θα μπορούσε να κάνει με τους απλούς ανθρώπους. Ξέρει να διαβάζει τους άλλους, αλλιώς δεν θα ήξερε τη δουλειά του. Δεν θα πάρει κανενός τα λεφτά με άτιμο τρόπο, ούτε θα δεχτεί κανενός την αναίδεια χωρίς τη δέουσα και νηφάλια εκδίκηση. Είναι μοναχικός άνθρωπος και η περηφάνια του λέει πως ή θα τον μεταχειριστείς σαν περήφανο άνθρωπο ή θα το μετανιώσεις πικρά που βρέθηκες στον δρόμο του. Μιλάει σαν άνθρωπος της εποχής του, δηλαδή με θρασύ χιούμορ, ζωηρή αίσθηση του γκροτέσκου, απέχθεια για τα δήθεν και περιφρόνηση για τα ασήμαντα. Η ιστορία είναι η περιπέτειά του σε αναζήτηση μιας κρυμμένης αλήθειας, και δεν θα ήταν περιπέτεια αν δεν συνέβαινε σε έναν άνθρωπο που του ταιριάζει η περιπέτεια. Το εύρος της αντίληψής του σε τρομάζει, αλλά του ανήκει δικαιωματικά, γιατί αυτή η αντίληψη ανήκει στον κόσμο που μέσα του ζει.

Αν υπήρχαν αρκετοί σαν κι αυτόν, νομίζω πως ο κόσμος θα ήταν ένα πολύ ασφαλές μέρος, και ωστόσο όχι τόσο πληκτικό που να μην αξίζει να ζεις σ' αυτό."