Γνωρίσαμε τον Δανό Τόμας Βίντερμπεργκ με την καταπληκτική Οικογενειακή Γιορτή [1998], την οποία γύρισε πριν καν κλείσει τα τριάντα του. Ήταν η πρώτη ταινία του Δόγματος 95 και σήμερα θεωρείται πρωτοποριακή για την εποχή της κυρίως γιατί χρησιμοποιήθηκαν ελαφριές φορητές κάμερες που έδωσαν τη δυνατότητα στον Διευθυντή Φωτογραφίας Άντονι Ντοντ Μαντλ να βγάλει ένα ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα και μια μοναδική αμεσότητα. Από τότε δεν είχε καταφέρει να ξαναέρθει στο προσκήνιο, σκηνοθετώντας ενδιαφέρουσες ταινίες, όπως το Όλα για την αγάπη [2003], Dear Wendy [2004] και πιο πρόσφατα το Submarino [2010], που όμως δεν άγγιξαν το πλατύ κοινό. Στο Κυνήγι, ανατέμνει για άλλη μια φορά την Δανέζικη κοινωνία, με μοναδικό τρόπο και χωρίς αναισθητικό, δείχνοντας τι μπορεί να κρύβεται κάτω από μια επίπλαστη κοινωνική γαλήνη.
Ο Λούκας (Μαντς Μίκελσεν) είναι νηπιαγωγός σε μια μικρή δανέζικη πόλη. Μοιάζει να απολαμβάνει τη δουλειά του ενώ και τα μικρά παιδιά είναι ενθουσιασμένα μαζί του. Χωρισμένος, προσπαθεί να εξασφαλίσει την επιμέλεια του έφηβου γιου του. Παρακολουθούμε την καθημερινότητά του: τα χοντρά αστεία και το κυνήγι με την αντροπαρέα των φίλων του, τη σχέση του με τη Νάντια (Αλεξάντρα Ράπαπορτ), τη νεαρή μετανάστρια που εργάζεται στην κουζίνα του νηπιαγωγείου, τις βόλτες του με τη σκυλίτσα του, τη Φάνι, και τη μικρή Κλάρα, την κόρη του καλύτερού του φίλου. Αυτή ακριβώς, μετά από μια σκηνή όπου προσπαθεί να φιλήσει τον Λούκας στο στόμα και εκείνος της παρατηρεί ότι κάτι τέτοιο είναι μόνο "για τη μαμά και τον μπαμπά", θα μιλήσει στη διευθύντρια του νηπιαγωγείου, λέγοντάς της ότι είδε τα γεννητικά όργανα του Λούκας, υπονοώντας ότι πιθανόν να υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Από κει και πέρα, όλα και όλοι στρέφονται εναντίον του χωρίς καν οι περισσότεροι να του ζητήσουν να τους πει τη δική του εκδοχή. Ακόμη και όταν η αστυνομία τον απαλλάσσει από τις κατηγορίες, η μικρή πόλη τον έχει καταδικάσει σε κοινωνικό αποκλεισμό. Από κυνηγός (δηλαδή, αξιοσέβαστο μέλος της κοινότητας) έχει γίνει πια θήραμα (απόβλητος).
Χωρίς τους πρωτοποριακούς τεχνικούς πειραματισμούς της Οικογενειακής Γιορτής αλλά με την ίδια πειστικότητα, το Κυνήγι μάς δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μια μικρή κοινότητα εξοστρακίζει αυτούς που θεωρεί "μιάσματα". Πιστεύοντας ότι ένα παιδί δεν μπορεί να λέει ψέματα, όλος σχεδόν ο πληθυσμός της μικρής πόλης τάσσεται έμπρακτα εναντίον του Λούκας. Ακόμη και όταν η μικρή Κλάρα τολμά αργότερα να διαψεύσει αυτά που είπε, δεν γίνεται πιστευτή μια και θεωρείται "φυσικό" να "αρνείται" αυτό που συνέβη. Απόλυτο αδιέξοδο για έναν αθώο άνθρωπο. Ο Βίντερμπεργκ σκηνοθετεί με ένταση και τραγικότητα εστιάζοντας στα κεντρικά πρόσωπα του δράματος και κυρίως στον Μίκελσεν, που κέρδισε για τον συγκεκριμένο ρόλο το Βραβείο Ηθοποιίας στις Κάνες.
Ιδιαίτερα όσοι από εμάς έχουμε εμπειρία στη διδασκαλία νέων παιδιών μπορούμε σχετικά εύκολα να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του Λούκας και να νιώσουμε τις λεπτές ισορροπίες που πρέπει να κρατάει κανείς στην εκδήλωση της αγάπης για τους μαθητές του. Ο στιγματισμός ελλοχεύει ακόμη και για τους πλέον αθώους [η ταινία θα μπορούσε να γινόταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αν ο Λούκας ήταν λίγο πιο αμφιλεγόμενος]. Οι σκηνές του τέλους δείχνουν πως πιθανόν για τον ήρωα, αλλά και τον νεαρό γιο του, η ζωή δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδια. Το κυνήγι των μαγισσών μπορεί να ξαναρχίσει οποιαδήποτε στιγμή, ίσως γιατί οι κοινωνίες το έχουν ανάγκη για να επιβεβαιώνουν τη (φαινομενική) συνοχή τους. Ο Βίντερμπεργκ για άλλη μια φορά μάς προβληματίζει και μας καθηλώνει.
Ο Λούκας (Μαντς Μίκελσεν) είναι νηπιαγωγός σε μια μικρή δανέζικη πόλη. Μοιάζει να απολαμβάνει τη δουλειά του ενώ και τα μικρά παιδιά είναι ενθουσιασμένα μαζί του. Χωρισμένος, προσπαθεί να εξασφαλίσει την επιμέλεια του έφηβου γιου του. Παρακολουθούμε την καθημερινότητά του: τα χοντρά αστεία και το κυνήγι με την αντροπαρέα των φίλων του, τη σχέση του με τη Νάντια (Αλεξάντρα Ράπαπορτ), τη νεαρή μετανάστρια που εργάζεται στην κουζίνα του νηπιαγωγείου, τις βόλτες του με τη σκυλίτσα του, τη Φάνι, και τη μικρή Κλάρα, την κόρη του καλύτερού του φίλου. Αυτή ακριβώς, μετά από μια σκηνή όπου προσπαθεί να φιλήσει τον Λούκας στο στόμα και εκείνος της παρατηρεί ότι κάτι τέτοιο είναι μόνο "για τη μαμά και τον μπαμπά", θα μιλήσει στη διευθύντρια του νηπιαγωγείου, λέγοντάς της ότι είδε τα γεννητικά όργανα του Λούκας, υπονοώντας ότι πιθανόν να υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Από κει και πέρα, όλα και όλοι στρέφονται εναντίον του χωρίς καν οι περισσότεροι να του ζητήσουν να τους πει τη δική του εκδοχή. Ακόμη και όταν η αστυνομία τον απαλλάσσει από τις κατηγορίες, η μικρή πόλη τον έχει καταδικάσει σε κοινωνικό αποκλεισμό. Από κυνηγός (δηλαδή, αξιοσέβαστο μέλος της κοινότητας) έχει γίνει πια θήραμα (απόβλητος).
Χωρίς τους πρωτοποριακούς τεχνικούς πειραματισμούς της Οικογενειακής Γιορτής αλλά με την ίδια πειστικότητα, το Κυνήγι μάς δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μια μικρή κοινότητα εξοστρακίζει αυτούς που θεωρεί "μιάσματα". Πιστεύοντας ότι ένα παιδί δεν μπορεί να λέει ψέματα, όλος σχεδόν ο πληθυσμός της μικρής πόλης τάσσεται έμπρακτα εναντίον του Λούκας. Ακόμη και όταν η μικρή Κλάρα τολμά αργότερα να διαψεύσει αυτά που είπε, δεν γίνεται πιστευτή μια και θεωρείται "φυσικό" να "αρνείται" αυτό που συνέβη. Απόλυτο αδιέξοδο για έναν αθώο άνθρωπο. Ο Βίντερμπεργκ σκηνοθετεί με ένταση και τραγικότητα εστιάζοντας στα κεντρικά πρόσωπα του δράματος και κυρίως στον Μίκελσεν, που κέρδισε για τον συγκεκριμένο ρόλο το Βραβείο Ηθοποιίας στις Κάνες.
Ιδιαίτερα όσοι από εμάς έχουμε εμπειρία στη διδασκαλία νέων παιδιών μπορούμε σχετικά εύκολα να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του Λούκας και να νιώσουμε τις λεπτές ισορροπίες που πρέπει να κρατάει κανείς στην εκδήλωση της αγάπης για τους μαθητές του. Ο στιγματισμός ελλοχεύει ακόμη και για τους πλέον αθώους [η ταινία θα μπορούσε να γινόταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αν ο Λούκας ήταν λίγο πιο αμφιλεγόμενος]. Οι σκηνές του τέλους δείχνουν πως πιθανόν για τον ήρωα, αλλά και τον νεαρό γιο του, η ζωή δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδια. Το κυνήγι των μαγισσών μπορεί να ξαναρχίσει οποιαδήποτε στιγμή, ίσως γιατί οι κοινωνίες το έχουν ανάγκη για να επιβεβαιώνουν τη (φαινομενική) συνοχή τους. Ο Βίντερμπεργκ για άλλη μια φορά μάς προβληματίζει και μας καθηλώνει.
[Δείτε τρέιλερ του Κυνηγιού με ελληνικούς υπότιτλους από το YouTube]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου