Τρίτη 5 Ιουνίου 2012

Κοτόπουλο με δαμάσκηνα [Poulet aux prunes - Vincent Paronnaud & Marjane Satrapi, 2011]

Η Μαρζάν Σατραπί είχε πρωτοκάνει αίσθηση με το ασπρόμαυρο αυτοβιογραφικό κόμικ Περσέπολις, που περιέγραφε τη ζωή ενός κοριτσιού στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής επανάστασης και λίγο αργότερα στον πόλεμο Ιράκ-Ιράν. Η Περσέπολις γυρίστηκε ταινία (2007) από το σκηνοθετικό δίδυμο Παρονό-Σατραπί, υπεύθυνο και για την ταινία που μας αφορά εδώ, Κοτόπουλο με δαμάσκηνα, που επίσης στηρίχτηκε σε (ασπρόμαυρο) κόμικ της Σατραπί.

Η ιστορία της ταινίας μιλάει για τον Νασέρ-Αλί (Mathieu Amalric), έναν δεξιοτέχνη του βιολιού που νιώθει ότι έχει χάσει το ταλέντο του από τότε που η σύζυγός του έσπασε το αγαπημένο του βιολί. Αποφασίζει να πεθάνει και βλέπουμε τα γεγονότα της τελευταίας του βδομάδας μαζί με παρεμβολές που οδηγούν πότε στο παρελθόν και πότε στο μέλλον για να μας αποκαλυφθεί το μυστικό που του άλλαξε τη ζωή. Σαν παραμύθι ξετυλίγεται στα μάτια μας η ζωή στην προ-ισλαμική Περσία, αλλά και κάποια στιγμιότυπα αργότερα στην Αμερική όπου θα ζήσει ο γιος του Νασέρ-Αλί.


Η σκηνοθεσία είναι σε θέση να δημιουργεί εξαιρετικές εικόνες βγαλμένες σαν από ανατολίτικο παραμύθι. Οι εικαστικές παρεμβάσεις από κόμικς που αναμιγνύονται με τις σκηνές της κανονικής ταινίας δίνουν ζωντάνια, με τις σκοτεινές σκηνές που αποπνέουν θάνατο να εναλλάσσονται με πολύχρωμες, πότε για να "σχολιαστούν" σαρκαστικά τα δρώμενα, πότε για να (υπερ)τονισθεί η χαρά της ζωής και του έρωτα. Μακριά από τον συνήθη χολιγουντιανό ρεαλισμό, το σκηνοθετικό δίδυμο μάς δίνει ένα κινηματογραφικό έργο που έντονα θυμίζει πρόσφατες γαλλικές παραγωγές (πχ - πάλι! - Αμελί) με τη φιλοδοξία να υπάρχει μια νότα από τις Χίλιες και μια νύχτες.


Όμως, λυπάμαι αλλά αν ήμουν ο Χαλίφης, το κεφάλι της ωραίας παραμυθούς Σαχραζάτ θα είχε πέσει από την πρώτη νύχτα με μια τέτοια ιστορία. Το σενάριο της ταινίας (επίσης από το δίδυμο Παρονό-Σατραπί), γεμάτο από επαναλήψεις και παρεκβάσεις, δεν καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή. Θα έλεγα ότι η ίδια η ιστορία είναι κατά βάση υπερβολικά κοινότοπη για να συγκινήσει: ο καλλιτέχνης, σκλαβωμένος στα οικογενειακά δεσμά, αναπολεί το χαμένο ανεκπλήρωτο πάθος που κάποτε τον ενέπνευσε. Χωρίς, λοιπόν, σεναριακή πρωτοτυπία, σπιρτάδα στους διαλόγους και στοιχειώδη αφηγηματική συνοχή, η ταινία καταρρέει παρά τις φιλότιμες εικαστικές προσπάθειες της σκηνοθεσίας - ακόμη κι αυτή χάνει το καλό της γούστο σε σκηνές όπως αυτή του θανάτου του Σωκράτη.

Θα ήθελα βέβαια να επισημάνω ότι οι περισσότερες κριτικές που διάβασα στο διαδίκτυο είναι μάλλον θετικές - από σεβασμό στη δημιουργό της Περσέπολης άραγε; Χωρίς να διαφωνώ με κάποια στοιχεία που τονίζονται, νομίζω πως μερικοί χάνουν τη γενικότερη εικόνα ή απλώς παρερμηνεύουν τη σημασία τους. Παραδείγματος χάρη, μιλούν μεταξύ άλλων για τις (συγκλονιστικά "γλυκόξινες", κλπ) συνδηλώσεις του εδέσματος του (πιασάρικου μα παράταιρου, κατά τη γνώμη μου) τίτλου. Ωστόσο, μάλλον την έλξη της οικογενειακής θαλπωρής σηματοδοτεί μέσα στην ιστορία παρά οτιδήποτε άλλο - είναι το φαγητό που του φτιάχνει η γυναίκα του για να του αποδείξει την αγάπη της και να ζητήσει συγχώρεση. Ή βλέπουν λοιπόν πράγματα που εγώ αδυνατώ να δω στην ταινία ή απλώς τα γούστα μου διαφέρουν ριζικά από αυτά της πλειοψηφίας των διαδικτυακών κινηματογραφόφιλων. Σε κάθε περίπτωση, καλό - όπως πάντα - είναι, αφού ενημερωθείτε για τις διάφορες απόψεις, να κρίνετε μόνοι σας.

[Δείτε τρέιλερ του Κοτόπουλο με δαμάσκηνα με ελληνικούς υπότιτλους από το YouTube]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου